بررسی تاثیر کارکردهای موثر بر نظام نوآوری فناوری بر اساس توانمندی فناوری- مطالعه موردی: صنعت پتروشیمی

از مهمترین ابزارهای سیاست گذاری علم و فناوری در هر سطحی، رویکردهای نظام های نوآوری می باشند. انواع نظام های نوآوری را نیز می توان با رویکرد نهادی و رویکرد کارکردی تحلیل نمود. با توجه به ماهیت و ساختار تکنولوژی ‏محور صنعت پتروشیمی، تمرکز این تحقیق بر بررسی نظام نوآوری فناوری با رویکرد کارکردی بوده است. در تحقیقات صورت گرفته تا کنون کمتر به شناسایی ریزکارکردها و فعالیتهای اولویت دار نظام نوآوری یک فناوری پرداخته شده است. در تحقیق حاضر برای رسیدن به این هدف از معیار توانمندی طراحی، ساخت و اکتساب دانش فنی فناوری در کشور و عملکرد فعلی آن فناوری استفاده شد. بدین منظور ابتدا فناوری‏های صنعت پتروشیمی ایران استخراج گردید و سپس کارکردها و ریزکارکردهای نظام نوآوری فناوری تجمیع و انتخاب شد. چون مهمترین معیار سیاست گذاری با روش موقعیت محور، جذابیت و توانمندی یک فناوری است، با توجه به سیاست‏های کلان کشور که در آن ها جذابیت بیشتر فناوری های این صنعت در حال حاضر بالا می باشد، توانمندی کشور در هر فناوری صنعت پتروشیمی مهمترین معیار برای تصمیم گیری در مورد چیستی ریزکارکردها و فعالیت های ضروری نظام نوآوری هر یک از فناوری ها می باشد. از این رو در مرحله بعد توانمندی حقیقی کشور در هر یک از فناوری های صنعت پتروشیمی با دو شاخص توانمندی ساخت و تولید(فنی/مهندسی) و عملکرد آن فناوری(در قالب جایگاه فناوری در چرخه ی عمر) بررسی و تحلیل شد. در نهایت نیز از کنار هم گذاشتن ریزکارکردها و فعالیت هایی که هم برای سطح فعلی عملکرد فناوری ضروری است و هم برای سطح توانمندی فنی/مهندسی فناوری، ریزکارکردهای ضروری نظام نوآوری فناوری هر فناوری به طور جداگانه استخراج شد. از نتایج به دست آمده می توان در سیاست گذاری استفاده کرد. روش بکار رفته در این تحقیق علاوه بر نو بودن، می تواند برای سایر فناوری ها و بخش های صنعتی نیز با توجه به ویژگی های خاص آنها مورد استفاده قرار گیرد. در تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و نظر خبرگان فناوری های صنعت پتروشیمی شناسایی و در حوزه های مختلف دسته بندی می شوند. سپس با کمک خبرگان و از طریق پرسشنامه چرخه عمر هر یک از فناوری ها و نیز سطح توانمندی تکنولوژیک کشور در هر یک از آنها استخراج می گردد. در مرحله بعد، پس از مطالعات کتابخانه ای و دریافت نظر خبرگان و متخصصان مدیریت نوآوری، کارکردها و ریز کارکردهای نظام نوآوری فناوری تبیین و ارتباط منطقی میان این کارکردها و دو معیار توانمندی تکنولوژیک در هر حوزه و چرخه عمر آن حوزه فناوری به دست خواهد آمد. در نهایت نیز کارکردهای مورد نیاز نظام نوآوری فناوری هریک از فناوری های صنعت پتروشیمی به صورت مجزا به دست می آید. در تمام مراحل فوق، بنا به اقتضا از ابزارهای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده استفاده خواهد شد.